«دست‌درازی به اموال مردم آنان

«دست‌درازی به اموال مردم آنان را از به‌دست‌آوردن و تولید ثروت ناامید می‌سازد؛ چراکه می‌بینند، در چنین شرایطی سرانجام هستی‌شان را به غارت می‌برند و آنچه را به‌دست می‌آورند از ایشان می‌ربایند هرگاه مردم از به‌دست‌آوردن و تولید ثروت ناامید شوند، از کوشش و تلاش در راه آن دست برمی‌دارند دست‌درازی به هر اندازه باشد به همان نسبت رعایا از کوشش در راه به‌دست‌آوردن ثروت باز می‌ایستند؛ چنانکه اگر تجاوز بسیار و عمومی باشد و به همه‌ی راه‌های کسب درآمد سرایت کند آنگاه مردم، به‌علّت ناامیدی، از پیشه‌کردن انواع حرفه‌ها و وسایل کسب درآمد، از کلیه‌ی پیشه‌ها و هنرها دست برخواهند داشت نباید گمان کرد که ستمگری چنانکه مشهور است تنها عبارت است از گرفتن ثروت یا ملکی از دست مالک آن بدون عوض و سبب؛ بلکه ستمگری مفهومی کلی‌تر از این دارد و هر کس ثروت یا ملک دیگری را از چنگ او برباید، یا او را به بیگاری گیرد، یا به ناحق از وی چیزی بخواهد یا او را به ادای تکلیف و حقی مجبور کند، چنین کسی ستمگر است »

❈ ابن خلدون، مقدمه ابن‌خلدون، جلد یکم، فصل ۴۳
➣
&